Jaka jest funkcja siatkówki?
Siatkówka to światłoczuła warstwa komórek w tylnej części oka, która zawiera komórki zwane fotoreceptorami . Kiedy światło wpada do oczu, jest skupiane przez soczewkę na siatkówce, gdzie jest przekształcane w sygnały elektryczne, które są wysyłane do mózgu w celu przetworzenia i interpretacji.
Dwie główne komórki fotoreceptorowe siatkówki to pręciki i czopki . Kocie oczy zawierają o wiele więcej pręcików niż czopków. Pręciki są odpowiedzialne za widzenie w warunkach słabego oświetlenia oraz za wykrywanie i śledzenie ruchu. Komórki stożkowe są odpowiedzialne za wykrywanie koloru. Komórki stożkowe nie działają zbyt dobrze w słabym świetle.
Co to jest postępujący zanik siatkówki?
Atrofia oznacza częściowe lub całkowite wyniszczenie części ciała. Postępujący zanik siatkówki (PRA) to grupa chorób zwyrodnieniowych, które wpływają na te komórki fotoreceptorów. W przypadku tej choroby komórki pogarszają się z czasem, co ostatecznie prowadzi do ślepoty u chorego kota.
Czy istnieją różne formy PRA?
Istnieją dwie główne formy PRA rozpoznawane u kotów, postać wczesna lub dziedziczna, zwana także dysplazją siatkówki , którą zwykle diagnozuje się u kociąt w wieku około dwóch do trzech miesięcy, oraz postać o późnym początku, wykrywana u dorosłych kotów, zwykle w wieku od dwóch do pięciu lat. Często postać o późnym początku nazywana jest PRA, a postać o wczesnym początku nazywana jest dysplazją siatkówki.
Postępujące rodzaje zaniku siatkówki u kotów
PRA u kotów może być dziedziczone lub nabyte. Typy obejmują:
- Mutacja CEP290 — CEP290 to gen, który koduje białko centrosomalne 290 kDa i utrzymuje rzęskę w fotoreceptorach pręcików, które są ważne w czuciu i sygnalizacji. Mutacje CEP290 powodują autosomalny recesywny PRA, co oznacza, że kot musi odziedziczyć dwa zmutowane geny, aby zachorować. Choroba ta, oznaczona jako PRA-rdAc, zwykle rozpoczyna się w wieku około 1,5 do 2 lat u niektórych ras, w tym rasy abisyńskiej, somalijskiej, ocicat, amerykańskiej kędzierzawej, amerykańskiej szorstkowłosej, bengalskiej, balijskiej, kornwalijskiej, munchkin, orientalnej krótkowłosej, peterbald, syjamski i singapurski, przy wyższym ryzyku.
- Mutacja CRX — CRX to gen, który koduje czynnik transkrypcyjny krytyczny dla rozwoju siatkówki. Mutacje CRX powodują autosomalny dominujący PRA, co oznacza, że kot musi odziedziczyć tylko jeden zmutowany gen, aby został dotknięty chorobą. Choroba ta, oznaczona jako PRA-Rdy, może zacząć upośledzać wzrok już w wieku 4 tygodni i wydaje się być ograniczona do kotów abisyńskich i somalijskich.
- Koty perskie — u kotów perskich zidentyfikowano autosomalny recesywny PRA, ale gen sprawczy nie został wyizolowany. Upośledzenie wzroku może rozpocząć się już w wieku 2-3 tygodni, a całkowite zwyrodnienie siatkówki następuje około 4 miesiąca życia.
- Koty mieszane — PRA o wczesnym początku zgłaszano u kotów mieszańców, ale uważa się je za rzadkie.
- Toksyczność — ekspozycja na niektóre antybiotyki, takie jak enrofloksacyna i orbifloksacyna, jest związana z występowaniem PRA u kotów. Częstość występowania tych działań toksycznych zmniejszyła się od czasu obniżenia zalecanej dawki enrofloksacyny do 5 mg/kg mc./dobę.
- Odżywianie — Koty mogą rozwinąć PRA, jeśli ich dieta jest uboga w aminokwas taurynę. Niedobór tauryny PRA rozpoczyna się w centrum siatkówki, a chore koty mogą używać widzenia peryferyjnego we wczesnych stadiach. Wszystkie dostępne na rynku karmy dla kotów zawierają odpowiedni poziom tauryny, a ten stan występuje najczęściej u kotów, których dieta nie jest specjalnie opracowana dla kotów.
Jak to się dzieje?
W przypadku dysplazji siatkówki komórki fotoreceptorów siatkówki rozwijają się nieprawidłowo, co prowadzi do wczesnego początku ślepoty. Zwykle dotyczy to zarówno pręcików, jak i czopków.
W przypadku PRA o późnym początku komórki siatkówki rozwijają się normalnie, jednak z czasem komórki zaczynają się pogarszać. W większości przypadków najpierw degenerują się pręciki, co wpływa na widzenie w nocy przed widzeniem w ciągu dnia, ale w końcu komórki czopków również ulegają degeneracji, co prowadzi do całkowitej ślepoty.
Czy jakieś rasy kotów są bardziej narażone na PRA?
Obecnie jedynymi rasami, u których wykazano występowanie tej choroby jako choroby dziedzicznej, są koty abisyńskie i perskie / egzotyczne. U kotów abisyńskich rozpoznano dysplazję siatkówki z dominującym dziedziczeniem, podczas gdy PRA o późnym początku wydaje się być dziedziczona w sposób „autosomalny recesywny”, co oznacza, że chory kot musiał odziedziczyć wadliwy gen od obojga rodziców. U kotów perskich potwierdzono recesywny wzór dziedziczenia, ale nie zidentyfikowano konkretnego genu.
„Obecnie jedynymi rasami, u których wykazano występowanie tej choroby jako choroby dziedzicznej, są koty abisyńskie i perskie”.
Ponieważ choroba jest dziedziczna u tych ras, gdy u kota rozwinie się PRA, należy go usunąć z programów hodowlanych. Jego rodzice i rodzeństwo również powinni zostać usunięci z programów hodowlanych, nawet jeśli nie wykazują żadnych objawów nieprawidłowości. Uzasadnieniem usunięcia spokrewnionych kotów z programów hodowlanych jest to, że typowy wzorzec dziedziczenia jest recesywny, co oznacza, że dotknięte chorobą koty musiały odziedziczyć wadliwy gen od obojga rodziców. Niedotknięte chorobą rodzeństwo i rodzice są nosicielami wadliwego genu, ale odziedziczyli również normalny gen, więc nie będą „wyrażać” ani wykazywać nieprawidłowości. Dzięki hodowli selektywnej PRA może zostać wyeliminowane jako choroba dziedziczna.
Jakie są objawy postępującego zaniku siatkówki?
PRA nie jest chorobą bolesną, dlatego rzadko jest zauważana w najwcześniejszych stadiach rozwoju. Pierwszym objawem, który zwykle zauważa się u kota z PRA, jest ślepota nocna. Dotknięte chorobą koty są nerwowe w nocy, mogą niechętnie wchodzić do ciemnych pomieszczeń lub mogą wpadać na przedmioty przy słabym świetle. Właściciele zwierząt domowych z kotami, u których rozwija się PRA, często zauważają, że oczy ich zwierząt stają się bardzo odblaskowe, gdy pada na nie światło, a źrenice są bardziej rozszerzone niż normalnie. Oba oczy są dotknięte chorobą. Jeśli kot dotknięty chorobą nigdy nie wychodzi na zewnątrz ani w nieznane otoczenie, stan ten można zaobserwować dopiero po całkowitej ślepocie kota. U kotów abisyńskich bardziej specyficzne objawy podczas badania tylnej części oka (dna oka) mogą pomóc określić, na jakim etapie jest stan.
Jak PRA wpływa na mojego kota?
W miarę postępu PRA wzrok twojego kota stopniowo się pogarsza, aż całkowicie oślepnie. Dla przeciętnego domowego zwierzaka ślepota nie jest tak znacząca jak u człowieka. Niewidome koty będą bardziej polegać na innych zmysłach i będą w stanie dobrze poruszać się w swoim środowisku domowym, o ile meble i inne przedmioty nie będą przenoszone.
Jak szybko rozwija się PRA?
W większości przypadków koty doświadczają całkowitej utraty wzroku w ciągu jednego do dwóch lat.
Jak diagnozuje się PRA?
Jeśli twój kot wydaje się mieć utratę wzroku, na podstawie ogólnego badania okulistycznego, które wykazuje powolne reakcje na światło źrenic i ma rozszerzone źrenice, twój lekarz weterynarii może podejrzewać PRA. We wczesnych stadiach zaobserwowanie wyraźnych zmian w siatkówce może być trudne. W miarę postępu choroby badanie tylnej części oka za pomocą oftalmoskopu wykaże zwiększoną refleksyjność części siatkówki zwanej „tapetum lucidum”, zmiany w nerwie wzrokowym i zmiany w naczyniach krwionośnych siatkówki.
„Twój lekarz weterynarii zaleci dodatkowe zaawansowane testy, takie jak elektroretinogram (ERG), aby potwierdzić diagnozę i / lub wykluczyć inne przyczyny pogorszenia widzenia”.
Lekarz weterynarii zaleci dodatkowe zaawansowane badania, takie jak elektroretinogram (ERG), w celu potwierdzenia diagnozy i/lub wykluczenia innych przyczyn pogorszenia widzenia. W większości przypadków oznacza to skierowanie do lekarza okulisty weterynarii. ERG jest wystarczająco czuły, aby zdiagnozować PRA u kotów, nawet zanim zaczną wykazywać oczywiste objawy. W przypadku kotów abisyńskich i perskich testy DNA można przeprowadzić na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis pod kątem dotkniętych genów.
Czy objawy, które pokazuje mój kot, mogą być spowodowane czymś innym?
Ślepota spowodowana zwyrodnieniem siatkówki może być spowodowana niedoborem tauryny u kotów. Tauryna jest aminokwasem, którego koty potrzebują jako niezbędny element ich diety. Tauryna jest zwykle obecna w komercyjnych karmach dla kotów, a jej niedobór zwykle stanowi problem u kotów karmionych niezrównoważoną dietą domową lub karmą dla psów.
Inne przyczyny wolno rozwijającej się ślepoty u kotów to wolno postępująca zaćma, jaskra, zapalenie błony naczyniowej oka, zwichnięcie soczewki i choroba nerwu wzrokowego. Choroby te bywają bolesne. Bardziej nagłą ślepotę można zaobserwować po przedawkowaniu antybiotyku enrofloksacyny (nazwa handlowa Baytril®).
Jakie jest leczenie?
Obecnie nie ma skutecznego leczenia PRA. Do tej pory stosowanie suplementów przeciwutleniających lub witamin nie wykazało żadnego wymiernego wpływu na tę chorobę, chociaż te suplementy nie są szkodliwe dla twojego zwierzaka i mogą zmniejszać stres komórek soczewki i opóźniać powstawanie zaćmy. Jeśli stan, taki jak zaćma lub odwarstwienie siatkówki, został uznany za przyczynę ślepoty twojego kota, leczenie tej podstawowej przyczyny może zapobiec dalszej utracie wzroku.
Postępujący zanik siatkówki u kotów jest dziedzicznym zaburzeniem oka u kotów, które należy do szerszej grupy zaburzeń, postępujących zaników siatkówki. Postępujący zanik siatkówki (PRA) obejmuje choroby dziedziczone autosomalnie recesywnie, które prowadzą do degeneracji komórek fotoreceptorów siatkówki u kotów, psów i innych zwierząt domowych. Postępujący zanik siatkówki kotów (PRA-rdAc) jest odpowiednikiem barwnikowego zwyrodnienia siatkówki (RP), dziedzicznej choroby oczu dotykającej ludzi. U kotów występują dwie główne formy PRA: „rdAc” i „Rdy”. PRA-rdAc charakteryzuje się postępującą degeneracją fotoreceptorów w siatkówce, natomiast „Rdy” to inna postać ślepoty zwana „dysplazja czopków rode”.
Opieka nad kotem z postępującym zanikiem siatkówki
PRA nie jest chorobą bolesną, a ślepe koty mogą żyć długo i szczęśliwie, jeśli zostaną wprowadzone pewne środki ułatwiające im życie. Obejmują one:
- Trzymaj kota w pomieszczeniu — niewidome koty nie są w stanie uchronić się przed potencjalnymi zagrożeniami na zewnątrz, więc trzymaj je w pomieszczeniu, aby zapewnić im bezpieczeństwo.
- Nie przestawiaj mebli — ślepe koty zapamiętują swoje otoczenie, a przestawianie mebli może je zdezorientować i nie będą w stanie pokonywać przeszkód.
- Zabezpiecz niebezpieczne obszary — Podkładaj ostre krawędzie mebli i blokuj dostęp do schodów, aby zapobiec wypadkom.
- Nie przesuwaj rzeczy swojego kota — Nie przesuwaj rzeczy swojego kota, aby kot mógł łatwo znaleźć swoją miskę na karmę, miskę na wodę, kuwetę i drapak.
- Porozmawiaj ze swoim kotem — ślepe koty mogą łatwo się przestraszyć, zwłaszcza jeśli zostaną dotknięte lub zbliżone bez uprzedzenia. Często rozmawiaj ze swoim kotem, aby mógł śledzić Twoją lokalizację.
Źródła:
https://iovs.arvojournals.org/article.aspx?articleid=2163542
https://link.springer.com/article/10.1007/s00335-014-9517-z
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19747862/
