Alergia na koty

Słowo „alergia” jest słowem pochodzenia greckiego i jest połączeniem dwóch wyrazów „allos” – inny oraz „ergos” – reakcja, tak więc w dosłownym tłumaczeniu oznacza „inną reakcję”, nadmierną, nieadekwatnie silną do bodźca. Alergia traktowana jest po prostu jako zagrożenie, któremu należy przeciwdziałać.

Jakie są objawy alergii?

Objawy alergii można podzielić na:

skórne:
- wysypka,
- świąd,
- bąble,
oddechowe:
- duszność,
- kaszel,
- objawy astmatyczne,
związane z przewodem pokarmowym:
- biegunka,
- trudności w trawieniu.

Przy silnej alergii może wystąpić reakcja anafilaktyczna, która może być nawet zagrożeniem życia.

Objawami reakcji alergicznej na kota mogą być:

łzawienie oczu,
zapalenie spojówek,
nieżyt nosa,
kichanie,
katar.

Jak wygląda mechanizm reakcji alergicznej?

W przypadku reakcji alergicznych organizm produkuję immunoglobulinę E w dużej ilości.

W zdrowym i prawidłowo funkcjonującym organizmie, immunogloguliny E są odpowiedzialne za alarmowanie organizmu o pasożytach jelitowych. Gdy jednak mamy do czynienia z alergią – informują o tym tzw. komórki tuczne (mastocyty).

Te z kolei informują o alergii cały układ odpornościowy. Dzięki tej informacji aktywowane są bazofile, eozynofile, i limfocyty Th2 i to te komórki są odpowiedzialne za wystąpienie znanych nam objawów alergii. Organizm człowieka reaguje na alergen w kilka chwil. Reakcją może być pokrzywka lub swędzenie po pogłaskaniu kota (jest to reakcja niewielka). Ale może też dojść do wstrząsu anafilaktycznego, gdy reakcja jest silna. Zwykle reakcja jest natychmiastowa, ale może też nastąpić z opóźnieniem – nawet 6 do 12 godzin.

Alergia na kota

Alergia na kota występuje dwa razy częściej niż uczulenie na psy.

Przyczyną alergii na kota nie jest jego sierść, a to co się na niej znajduje – mianowicie kilkanaście białek, produkowane przez:

gruczoły łojowe w skórze,
gruczoły okołoodbytowe,
ślinianki.

Fel d1

Najsilniej alergizujące jest białko Fel d1 (sekretoglobina). Jest to białko, które znajduje się w kocim naskórku i jest najczęstszą przyczyną alergii na koty. Fel d1 jest drobną cząstką, mniejszą od roztoczy, która może przez długi czas unosić się w powietrzu. Ta cząstka bardzo łatwo może przyczepić się do tkanin, odzieży, mebli i dywanów, a także z łatwością zostać przeniesiona na butach. Naukowcy odkryli, że produkcja białka Fel d1 związana jest z aktywnością płciową i powiązana jest z testosteronem. Oznacza to więc, że niekastrowany kocur będzie wytwarzał zdecydowanie większą ilość sekretoglobiny niż kotka (zwłaszcza po sterylizacji).

Ostatnie badania donoszą jednak, że nie wystarczy sam kontakt z sekretoglobiną. Do wystąpienia reakcji alergicznej niezbędna jest też obecność LPS – toksyny bakteryjnej. Dopiero wspólnie, LPS oraz Fel 1d wywołują objawy silnej reakcji alergicznej u uczulonej osoby. Nadwrażliwość na Fel 1d jest najbardziej popularna i najczęściej spotykana – cierpi na nią aż 87% przebadanych pacjentów z alergią na koty.

Inne alergeny związane z kotami to:

Fel 2d

Fel 2d – jest albuminą surowicy kota. Nadwrażliwość na te białko wykazuje 4-23% osób, które są uczulone na koty. Uczulenie na cząstkę Fel 2d może powodować reakcję krzyżową – chory będzie wykazywał alergię także na białka występujące u konia i psa.

Objawy uczulenia koncentrują się głównie na skórze i mogą to być:

pokrzywka,
swędzenie,
atopowe zapalenie skóry.

Fel d4

Fel d4 to inaczej lipokalina. Jest to alergen mięsa i sierści kota, dawniej uważany za główną przyczynę nadwrażliwości na koty. Nadwrażliwość na to białko może dawać objawy krzyżowe alergii – chory jest też uczulony na sierść psa, królika, konia, ma również alergię na myszy i szczury. Lipokalina jest też obecna w mleku krowim.

Objawy alergii związanej z lipokainą to głównie objawy związane z układem oddechowym:

duszność,
przyspieszenie oddechu,
objawy astmatyczne.

Niektórzy pacjenci skarżyli się na nudności i bóle brzucha, po kontakcie z kotem.

W przebadanej grupie chorych, aż 47% z nich miało we krwi obecne przeciwciała sIgE, których obecność świadczy o nadwrażliwości na dany patogen.

Fel d5 i Fel d6

Fel d5 – czyli immunoglobulina A oraz Fel d6 (immunoglobulina M) są antygenami o mniejszym znaczeniu

Fel d7

Fel d7 – jest białkiem izolowanym z gruczołów językowych tylnych, czyli z brodawek okolonych Ebnera.

Daje krzyżową reakcję z antygenami psimi, zatem chory z nadwrażliwością na tą cząstkę będzie wykazywał reakcję alergiczną także na psy.

Fel d8

Fel d8 – jest alergizującym białkiem wykrywanym w kociej ślinie, zostało wyizolowane ze ślinianki.

Występuje także w pocie końskim.

Zespół wieprzowina – kot

Bardzo ciekawym zjawiskiem jest zespół wieprzowina – kot. Ponad ⅓ osób, uczulonych na koty, doświadcza objawów alergii po zjedzeniu mięsa wieprzowego. Główną przyczyną wystąpienia tego zespołu jest nadwrażliwość na lipokalinę (Fel d4). Osoby uczulone na koty, skarżą się na objawy żołądkowo – jelitowe krótko po zjedzeniu wieprzowiny. Czasem, występują groźniejsze reakcje – przy silnej nadwrażliwości można zaobserwować duszność, nieżyt nosa i spojówek, nawet do 10 minut po posiłku.

Czy to na pewno alergia na kota?

Wiele alergenów daje reakcje krzyżowe.

Po kontakcie z kotem i wystąpieniu alergii dobrze sprawdzić, czy to rzeczywiście alergia na kota. Najlepiej zrobić testy skórne. Inną metodą na potwierdzenie alergii są testy z krwi, gdzie bada się swoistych przeciwciał IgE, oraz sprawdza się reakcję na konkretne białka, wywołujące reakcję alergiczną.

Rasy kotów dla alergików

Istnieją rasy kotów, które uczulają zdecydowanie mniej. Ostatnio naukowcom udało się stworzyć rasę kotów hipoalergicznych – kota Ashera.

Są też rasy kotów, które wywołują zdecydowanie mniejszą lub mniej nasiloną reakcję alergiczną. Do takich ras należą m.in.:

kot syberyjski
kot jawajski,
kot balijski,
kot bengalski,
neva masquerade
Cornish rex
Devon rex.

Co zrobić, jeśli okaże się, że masz uczulenie na swojego kota?

No właśnie…

Trudno jest żyć, gdy w domu mamy kota a odbija się to na naszym zdrowiu i mamy wiecznie załzawione oczy, astmę i katar. Warto w takich przypadkach stosować szczególna higienę w kontaktach z kotem (wietrzyć dom, odkurzać, myć podłogę, prać legowiska, posłanka).

W przypadku kotów owłosionych warto myśleć o częstym czesaniu.

Obecnie naukowcy pracują nad specjalną szczepionką na koty, która ma zmniejszyć ich zdolność do wywoływania alergii u ludzi. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7150904/ )

ALERGENY WTÓRNE

Generalnie każdy z alergenów kocich inaczej działa na inne osoby.

Około 20% osób z ciężką alergią na konie, psy, króliki (lub alergie pokarmowe na mięso wieprzowe, wołowinę lub białko jaja) nie reaguje na kota o niskim współczynniku Fel d1. Reakcje w pozostałych 80% będą się różnić w zależności od osoby i mogą wahać się od bardzo łagodnych do ciężkich.

Większość wtórnych alergii kotów jest wywoływana przez Fel d2 (albumina kotów) lub Fel d4 (lipokalina kotów). Albumina surowicy odpowiada za około największą liczbę reakcji krzyżowych między kotami a innymi zwierzętami.

Około 25% osób uczulonych na konie również reaguje na Fel d4. Osoby te są uważane za reagujące krzyżowo koń/kot. Astma i inne reakcje dróg oddechowych na zwierzęta są zwykle powodowane przez lipokalinę. Kiedy astma jest spowodowana ekspozycją na koty, jest to zazwyczaj spowodowane przez Fel d4 (lipokalina kotów) lub Fel d1 (glikoproteina wiążąca androgeny).

Kilka badań wykazało, że nienaruszone samce myszy produkują od 500 do 1000 więcej lipokaliny niż samice myszy. Poziomy lipokaliny u samców i samic myszy są znacznie zmniejszone przez sterylizację. Badania te nie zostały przeprowadzone na kotach, ale można założyć, że osoby z ciężką alergią na konie lub króliki będą mniej reagowały na kocięta samice lub wykastrowane kocięta.

W tej chwili nie ma komercyjnych testów, które mogłyby mierzyć Fel d4 lub większość innych alergenów kotów. Każdy, kto cierpi na ciężką astmę wywołaną przez kota, powinien spędzić czas z kotem o znanym niskim poziomie alergenu d1 przed zakupem kociaka. Testowanie na próbkach futra nie jest wystarczające dla osób z alergią na lipokalinę lub albuminę.

Ta tabela ilustruje najczęstsze alergeny kotów i pokazuje przybliżony odsetek osób z alergią na koty, które reagują na każdy alergen z osobna.

Alergeny	Klasa	Procent reakcji
Wpisz d1	Sekretoglobina	88-95% (zawsze powoduje astmę)
Fel d2	Albumina w surowicy	20-35% (często ciężkie)
Fel d3	Cystatyna
Spadł d4	Lipokalina	(astma / ekscema często)
Błąd d5w	Kocia immunoglobulina A (F IgA)
Fel d6w	Immunoglobulina kotów M (F IgM)
Fel d7	białko gruczołu von Ebnera