Wczesna kastracja – aktualny stan wiedzy

Sterylizacja kotów odbywa się chirurgicznie. Zwykle odbywa się to w wieku około 6 miesięcy, ale sam zabieg może być wykonywany gdy kot ma 2-4 miesiące.

Jako wczesna kastracja określane jest dokonywanie kastracji przed 4 miesiącem życia. W niektórych krajach taki zabieg jest szeroko stosowany, w innych krajach taka praktyka jest wręcz zabroniona.

Poniżej przedstawimy zalety i wady wczesnej kastracji, a także aktualny stan wiedzy na ten temat.

Ogólne zasady:

• kociak nie powinien być kastrowany / sterylizowany przed odsadzeniem od matki tj. przed ukończeniem 8 tygodnia życia
• nie istnieje uniwersalne zalecenie, aby dokonywać wczesnej kastracji w wieku 2-4 miesiące, jak też w wieku powyżej 4 miesięcy. Decyzję należy podjąć z uwzględnieniem ryzyka oraz korzyści dla poszczególnych zwierząt, biorąc pod uwagę zaktualizowane dane naukowe. Proces decyzyjny powinien obejmować weterynaryjną ocene kliniczną szczególnei w odnisieniu do znieczulenia zwierzęcia.
• W celu kontrolowania populacji kotów, a także w celu kontrolowania linii hodowlanych zachca się do wczesnej kastracji / sterylizacji.

Generalnie wczesny wiek kastracji różni się od kraju od 6 do 12 tygodni. W niektórych opracowaniach “wczesna kastracja” oznacza “przed okresem dojrzewania” zwierzęcia.

Definicje

Kastracja: Dwustronne chirurgiczne usunięcie gonad, najczęściej stosowane w związku z usunięciem jąder u samca kota
Sterylizacja: ta definicja najczęściej dotyczy kotek jeśli chodzi o usunięcie jajników, a czasem także macicy. Jednak poprawne sformułowanie to kastracja lub ektomia jajnika (histeryczna).
Gonadektomia: chirurgiczne usunięcie gonad (= jąder lub jajników)
Owarioektomia: chirurgiczne usunięcie jajników
Overiohysterektomia: chirurgiczne usunięcie jajników i macicy

Aktualny stan wiedzy

W niektórych krajach (takich jak Wielka Brytania, Belgia, Stany Zjednoczone, Australia, itp.), wczesna kastracja jest szeroko stosowana, podczas gdy w innych krajach taka praktyka nie jest rozpowszechniona. Sytuacja różni się znacznie w poszczególnych krajach pod względem warunków weterynaryjnych, takich jak dostępność sprzętu (np. znieczulenie), poziom wyszkolenia weterynarzy,
lub dostępność informacji o wzroście, rozwoju zachowania i ryzyku otyłości u kociąt. Ankiety przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych (Hiszpania i in. 2002) oraz w Wielkiej Brytanii (Murray i in. 2008) pokazują, że zwolennikami wczesnej sterylizacji są ci, którzy mają
doświadczenie medyczne na tym polu.

Przegląd wad i zalet wczesnej kastracji miedzy 2 i 4 miesiącem życia

Ryzyko krótkoterminowe:
Znieczulenie i operacja:
Charakterystyka bardzo młodych zwierząt (wielkość, predyspozycje do hipoglikemii i hipotermii itp.) może prowadzić do zagrożeń związanych ze znieczuleniem i przeprowadzeniem operacji jako takiej. Wielu autorów uważa jednak od ponad 20 lat, że mimo cech fizjologicznych i behawioralnych młodych zwierząt, a także samych trudności związanych z przeprowadzeniem zabiegu (utrzymywanie ciepła, dostępne znieczulenie, głodówka maksymalnie 3 godziny, itd.), że wczesne kastrowanie pociąga za sobą nie
większe ryzyko niż w późniejszym wieku. Podają, że wczesna operacja jest łatwiejsza, szybsza, mniej traumatyczna dla zwierząt i tańsza (Stubbs i in. 1996; Aronsohn i Fagella, 1993; Grandy i Dunlop 1991; Lieberman, 1988; Gourley, 1987). Powikłania przed i pooperacyjne wcześnie wydają się równoważne (Aronsohn i Fagella, 1993) lub mniej ważne (Howe, 1997) w porównaniu do sterylizacji późnej.

Ryzyko długoterminowe:
Guzy sutka:
Badania na kotach wykazały, że ryzyko rozwoju guzów sutka było znacznie zmniejszone jeśli koty były sterylizowane przed 6 miesiącem życia (Overley i in., 2005). Aby potwierdzić te wyniki potrzebne są dalsze badania.
Wzrost kota:
Stubbs i wsp. (Kocięta 1996-31) i Root i wsp. (Kocięta 1997-36) badali kości promieniowe i łokciowe u obu płci w zależności od wieku sterylizacji (w wieku 7 tygodni vs. w wieku 7 miesięcy). Opóźnione zamykanie bliższych chrząstek łokciowych obserwuje się u wcześnie sterylizowanych kotek, co sugeruje, że wzrost jest wolniejszy i dłuższy u kociąt wcześnie kastrowanych. Kliniczne znaczenie wolniejszego dojrzewania przyrastania kości pozostaje niejasne (Perry i in. 2014). Studia także nie wykazują dowodów na zwiększone ryzyko złamań fizycznych.

Waga:
Bez względu na wiek, w którym kastracja jest wykonywana, może być ona związana z nadmiernym zwiększeniem łaknienia i przyrostem masy ciała, co wymaga zatem ograniczenia jedzenia (Wei 2014). Mało jest badań, które konkretnie dotyczyły związku między wiekiem, w którym wykonana była sterylizacja a  rozwojem nadwagi u kotów (Stubbs i in. 1996, Root i in. 1996, Alexander i in 2011, Porters i in., 2014). Stubbs i wsp. (Kocięta 1996-31) sugerują, że sterylizacja chirurgiczna w wieku 7 tygodni w porównaniu do 7 miesięcy zapobiega przybieraniu na wadze. W swoim badaniu Porters (2014) zauważył, że stężenie leptyny (hormonu sytości) w osoczu u kotów w wieku 6-8 miesięcy było wyższe w przypadku kotów kastrowanych w wieku 8-12 tygodni w porównaniu z późno kastrowanymi kotami (6-8 miesięcy).  Jeśli chodzi o wagę, analiza szkód i korzyści wydaje się sprzyjać wczesnej sterylizacji.

Zaburzenia układu moczowo-płciowego:
Każde kastrowanie prowadzi do znacznej regresji kolców prącia u kotów, ale wcześnie przeprowadzona kastracja prowadzi do braku ich rozwoju (Stubbs i in. 1996). Niestety naukowcy nie posiadają wiedzy na temat konsekwencji tego. Chociaż nie ma na to solidnych dowodów naukowych wiek sterylizacji wpływa na pojawienie się zaburzeń układu moczowego (Porters i in. 2014). Niektórzy badacze uważają, że sterylizacja może być czynnikiem predysponującym do rozwoju choroby obturacyjnej cewki moczowej w późniejszym życiu (Borges 2017).
Choroby zakaźne:
Nie ma wzrostu ryzyka infekcji, jeśli sterylizacja zostanie przeprowadzona wcześniej niż po 6 miesiącu życia (Howe, 2000-263 kotów) lub wcześniej niż po 5,5 miesiąca (Hiszpania i in., 2004). W dzikich stadach wolnożyjących kotów, gdzie koty nie są sterylizowane, więcej kociąt może być podatnych na takie choroby jak FPV lub FIP. W odniesieni do chorób zakaźnych należy przeprowadzić więcej badań.
Inne problemy zdrowotne:
Niewiele badań dotyczyło konkretnie związku między wczesną sterylizacją a ryzykiem zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego (Houlton i Mc Glennon, 1992-12 zgłoszone przypadki; Porters i in. 2014-800 koty). Pierwsi autorzy wykazują zwiększone ryzyko złamań u wykastrowanego kocura, podczas gdy Porters i wsp. nie wykazali istotnych różnic między kotami wykastrowanymi między 8-12 tygodniem a kotami wykastrowanymi między 6-8 tygodniem miesiące pod względem kulawizny, złamań i zaburzeń nadwrażliwości.
Niższe występowanie zapalenia dziąseł obserwuje się u kotów poddanych sterylizacji przed 5,5 miesiąca (Hiszpania i in.,
2004). Chociaż predyspozycje genetyczne wydają się prawdopodobne, kastracja może być czynnikiem predysponującym
na rozwój epifizjolizy (złuszczenie i oddzielenie się chrząstki nasadowej kości) również u kotów rasy Maine Coon (Borak, 2017). Teorie te wymagają jednak dalszych badań.
Zachowanie:
Większość badań dotyczyła wpływu wczesnej  sterylizacji na zachowania takie jak niewłaściwe kuwetowanie (Porters, 2014; Wright i Amoss, 2004; Howe i in., 2000), lękliwość (Hiszpania i in., 2004), agresja w stosunku do ludzi (Porters, 2014; Wright et Amoss, 2004) i niszczenie (Porters, 2014). Niestety te badania były w większości niespójne.

✓ Niewłaściwe kuwetowanie: Porter (2014–800 kotów kastrowanych między 8–12 tygodniem) w wieku od 6 do 8 miesięcy), Howe i wsp. (2000–263 kotów wykastrowanych przed / po 6 miesięcy), Wright i Amoss (2004-126 kotów kastrowanych od 6 do 13 tygodni w porównaniu z 5 do 7 miesięcy). Ostatnie badanie wykazuje nieodpowiednich zachowań kuwetkowych w pierwszym miesiącu po wczesnej kastracji w porównaniu do tych wykastrowanych później. Wśród kotów płci męskiej (sterylizacja <5,5 miesiąca wieku), występowanie niewłaściwego kuwetowania było mniejsze w porównaniu z kotami, które poddano sterylizacji w starszym wieku (Hiszpania i in., 2004-1660 kotów).
✓ Agresja: u kocurów (sterylizacja <5,5 miesiąca wiek), zmniejszyła się w porównaniu z kotami, które przeszły gonadektomię w starszym wieku (Hiszpania i in., 2004-1660 koty).
✓ Agresje przeciwko ludziom: Według badań (Wright i Amoss (2004-126 kotów poddanych sterylizacji między 6 a 13 tygodniem w porównaniu z 5 do 7 miesiącami), częstość agresji wobec ludzi jest znacznie mniejsza. Dotyczy to przede wszystkim kotek.
✓ Nieśmiałość: Wśród kotów, które przeszły gonadektomię we wczesnym wieku (<5,5 miesiąca wiek), występowało ukrywanie się (kocury) i nieśmiałość (kocury i kotki). Nieśmiałośc ta była większa w porównaniu z kotami, które przeszły gonadektomię w starszym wieku (Hiszpania i in., 2004-1660 koty).
Jeśli chodzi o zachowania, możemy jedynie stwierdzić, że wczesne kastrowanie zmniejsza kilka niepożądanych zachowań kociąt pochodzących ze schronisk. 

Podsumowanie

Na poziomie populacji kotów:

• Wczesne kastrowanie ma niezaprzeczalne zalety.  Zabieg wykonany przed adopcją kociąt, zapobiega rozmnażaniu
  i tym samym pozwalają na lepszą kontrolę populacji (Looney i in. 2008). Biorąc to pod uwagę kocięta rzadziej są porzucane (Patronek i in. 1996), wczesne kastrowanie może mieć jeszcze bardziej korzystne skutki.
• Jeśli kastracja połączona jest z czipowaniem stanowi zarządzanie całością populacji bezpańskich zwierząt.
• Wczesne kastrowanie ma pewne zalety: ogranicza niepożądane zachowania, takie jak znaczenie moczem, nieodpowiednie oddawanie moczu i agresja. To promuje jakość relacji z właścicielem, a tym samym dobro kota.
• Inne badania nie skupiły się na wadach wczesnej sterylizacji, stąd nie skupiły się nad dobrostanem kota (waga, kulawizna, zaburzenia skóry, choroby zakaźne)
• W badaniach nie brano pod uwagę kociąt pochodzących z hodowli. Tak więc wiele rzeczy nie zostało jeszcze zbadanych, takich jak
  wpływ wczesnej sterylizacji na zachowania inne niż niepożądane. Na przykład nic nie wiadomo na temat wpływu na umiejętności poznawcze lub społeczne umiejętności, które mogą wpłynąć na dobrostan zwierząt. U psów (Scandurra, 2018) gonadektomia
  wpływa na postęp upośledzenia funkcji poznawczych u starzejących się psów. Nie zostało sprawdzone, czy wczesne kastrowanie ma poważniejsze skutki, czy nie.

Żródła:

1. Alexander L.G., Salt C., Thomas G., Butterwick R., 2011. Effects of neutering on food intake, body weight and body composition in growing female kittens. British journal of Nutrition, 106(Suppl 1), S19-S23.
2. Beauvais W., Cardwell J.M., Brodbelt D.C., 2012. The effect of neutering on the risk of mammary tumours in dogs–a systematic review. J Small Anim Pract, 53(6):314-22
   Borak D., Wunderlin N., Brückner M., Schwarz G., Klang A. 2017. Slipped capital femoral epiphysis in 17 Maine Coon cats. J Feline Med Surg. 2017 Jan;19(1):13-20. doi: 10.1177/1098612X15598551. Epub 2016 Jul 10.
3. Borges N.C., Pereira-Sampaio M.A., Pereira V.A., Abidu-Figueiredo M., Chagas M.A., 2017/ Effects of castration on penile extracellular matrix morphology in domestic cats J Feline
   Med Surg. 2017 Dec;19(12):1261-1266. doi: 10.1177/1098612X16689405. Epub 2017 Feb 8..
4. Cooke B.M., Woolley, C.S., 2009. Effects of prepubertal gonadectomy on a male-typical behaviour and excitatory synaptic transmission in the amygdala. Dev Neurobiol February 1; 69(2-3): 141–152
5. Gagnon et al, 2017. Round table on early neutering in cats. 18-19 oct 2017.
6. Gourley J., 1987. When to spay. Vet Rec, 121(16), 384.
7. Houlton J.E., McGlennon N.J., 1992. Castration and physeal closure in the cat. Vet rec, 131(20), 466-467.
8. Howe L.M., Slater M.R., Boothe H.W., Hobson H.P., Fossum T.W., Spann A.C., Wilkie W.S., 2000. Long-term outcome of gonadectomy performed at an early age or traditional age in cats. J Am Vet Med Assoc 217(11):1661-5.
9. Lieberman L. L., 1988. Optimum time for neutering. Ver Rec, 122(24), 591.
10. Lieberman L.L., 1988. The optimum time for neutering surgery of dogs and cats. Vet Rec, 122(15), 369.
11. Looney A.L., Bohling M. W., Bushy P.A., Howe L.M. Griffin B, Levy J.K. et al, 2008. The association of shelters veterinarians medical care guidelines for spay-neuter programs. J. Am. Vet. Med. Assoc., 233 (1), 74-86.
12. Murray J. K., Skillings E., Gruffydd-Jones T. J., 2008. Opinions of veterinarians about the age at which kittens should be neutered. Vet Rec, September 27, 2008
13. Olson, P.N., 1997. Early spay and neuter. In : Proceedings of the north American veterinary conference, Orlando, Florida, January 11-15 1997, 657-658.
14. Overley B., Shofer F.S., Goldschmidt M.H., Sherer D., Sorenmo K.U., 2005. Association between ovariohysterectomy and feline mammary carcinoma. J Vet Intern Med. Jul-Aug; 19(4):560-3.
15. Patronek G.J., Glickman L.T., Beck A.M., McCabe G.P., Ecker C., 1996. Risk factors for relinquishment of cats to an animal shelter. J Am Vet Med Assoc. 1996 Aug 1;209(3):582-8.
16. Perry K. L., Fordham A., Arthurs G. I., 2014. Effect of neutering and breed on femoral and tibial physeal closure times in male and female domestic cats. Journal of Feline Medicine and Surgery 16, 149–156.
17. Porters N., Polis I., Moons C., Duchateau L., Goethals K., Huyghe S., de Rooster H., 2014. Prepubertal gonadectomy in cats: different surgical techniques and comparison with gonadectomy at traditional age. Vet Rec 175(9):223.
18. Porters N., Polis I., Moons CPH., Van de Maele I., Ducatelle R., Goethals K., Duchateau L., de Rooster H., 2015. Relationship between age at gonadectomy and health problems in kittens adopted from shelters. Vet Rec176, 572.
19. Root M. V., Johnston S. D., Olson P. N., 1996. Effect of prepubertal and postpuberal gonadectomy on heat production measured by indirect calorimetry in male and female domestic cats. American Journal of Veterinary Research 57, 371–374.
20. Root M.V., Johnson S.D., Olson P.N., 1997. The effect of prebubertal and postpubertal gonadectomy on radial physeal closure in male and female domestic cats. Vet Radiol Ultrasound, 38(1), 42-47.
21. Root Kustritz, M. V., 1999. Early spay-neuter in the dog and cat. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice 29, 935–943.
22. Root Kustritz, M. V., 2013. Pros, cons, and techniques of pediatric neutering. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice 44, 221–233.
23. Scandurra A., Marinelli L., LÖoke M., D’Aniello B., P., 2018. The effect of age, sex and gonadectomy on dogs’ use of spatial navigation strategies. App Anim Behav Sc, 205, 89-97.
24. Spain C.V., Scarlett J.M., Cully, S.M., 2002. When to neuter dogs and cats: a survey of New York state veterinarian’s practices and beliefs. J am Anim Hosp Assoc, 38(5), 482-488.
25. Spain C.V., Scarlett J.M., Houpt K.A., 2004. Long-term risks and benefits of early-age gonadectomy in cats. J Am Vet Med Assoc, 224(3):372-9.
26. Stubbs W.P., Bloomberg M.S., Scruggs S.L., Shille V.M., Lane T.J., 1996. Effetcts of preburbertal gonadectomy on physical and behavioural developments in cats. J Am Vet Med Assoc, 209(11), 1864-71.
27. Wei A., Fascetti A. J., Kim K., Lee A., Graham J. L., Havel P. J., & Ramsey J. J. (2014). Early effects of neutering on energy expenditure in adult male cats. PloS one, 9(2), e89557. doi:10.1371/journal.pone.0089557
28. Wright J.C., Amoss R.T., 2004. Prevalence of house soiling and aggression in kittens during the first year after adoption from a humane society. J Am Vet Med Assoc 224(11):1790-5.