Panleukopenia - czym jest?

Co to jest panleukopenia kotów?

Wirus panleukopenii kotów (FPV) zakaża wszystkie kotowate oraz szopy pracze, norki i lisy. Może spowodować masową śmiertelność w populacji wrażliwych kotów.

Właściwości wirusa:

– w środowisku zewnętrznym – niezwykle oporny, może przetrwać nawet do roku y wytrzymuje działanie temp. 80°C przez 2 h, zamrażanie, wysuszanie i działanie wielu środków dezynfekcyjnych
wykazuje ścisłe pokrewieństwo antygenowe z parwowirusem psów typu 2 i in. parwowirusami występującymi u in. zwierząt mięsożernych
dla człowieka niegroźny
zarazek ten atakuje koty domowe i prawdopodobnie wszystkie kotowate, a także niektóre inne zwierzęta ( norki i szopy, a doświadczalnie fretki) FPV może przetrwać w środowisku przez kilka miesięcy i jest bardzo oporny na większość środków dezynfekcyjnych

Zakażenie

Chore koty wydalają bardzo duże ilości wirusa w kale i zakażenie następnych odbywa się drogą alimentarną. Kontakt pośredni jest najczęstszą drogą przeniesienia wirusa, a odbywa się to przez skażone przedmioty (buty, ubranie), co oznacza zagrożenie również dla kotów niewychodzących z domu. Możliwe jest śródmaciczne przeniesienie wirusa i zakażenie płodów.

Objawy kliniczne

Wirus zakaża koty w każdym wieku, najbardziej podatne są kocięta. Śmiertelność jest bardzo wysoka (ponad 90% u kociąt). W zależności od rodzaju zakażonych komórek objawy choroby są następujące:

biegunka
limfopenia
neutropenia,
następnie trombocytopenia i niedokrwistość
immunosupresja (krótkotrwała u dorosłych kotów)
niezborność móżdżkowa (tylko u kociąt);
poronienie

Zachorowalność u kociąt może być bardzo duża, sięgająca 100% (u kociąt nieszczepionych).
Kocięta w pierwszych tyg. życia pochodzące od matek uodpornionych są niewrażliwe na zakażenie. Najczęściej występuje u kociąt między 6. tygodniem a 4. miesiącem
życia; u starszych kociąt choroba przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Dorosłym zwierzętom, nawet nie szczepionym przeciw temu zakażeniu, parwowirusy zagrażają właściwie jedynie w stanach immunosupresji. Szczególnie wrażliwą rasą są koty syjamskie( recesywne geny- anomalie budowy leukocytów).

W chwili pojawienia się objawów klinicznych w badaniu hematologicznym stwierdza się znaczną leukopenię, nawet
poniżej 0,5‐7 G/l.
Stopień nasilenia objawów klinicznych i śmiertelność są
skorelowane z nasileniem leukopenii. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić białaczkę kotów.
Przy zakażeniach wtórnych w pierwszej kolejności należy brać zakażenia wywołane herpeswirusem i kalciwirusem kotów. Śmiertelność kociąt wynosi 25‐75% ( najwięcej padnięć po 3‐5 dniach).
Okres inkubacji choroby waha się od 4 do 10 dni.

Rozpoznanie

Antygen wirusa FPV wykryć można w kale używając dostępnych w handlu testów aglutynacji lateksowej lub immunochromatograficznych. Wyspecjalizowane laboratoria wykonują PCR z próbkami pełnej krwi lub kału. Nie zaleca się badań serologicznych, ponieważ nie pozwalają na odróżnienie kotów zakażonych od szczepionych.

Postępowanie z chorym kotem

Śmiertelność można istotnie zmniejszyć przez leczenie wspomagające i dobrą opiekę. Przy zapaleniu jelit istotne jest podawanie parenteralne antybiotyku o szerokim spektrum przeciw bakteriom Gram-ujemnym i beztlenowym w celu zapobieżenia posocznicy. Najprawdopodobniej skuteczny jest rekombinowany koci interferon omega. Koty z panleukopenią lub podejrzane należy odizolować. Skuteczne są środki dezynfekujące zawierające podchloryn sodu, kwas nadoctowy, formaldehyd lub wodorotlenek sodu. Kocięta nieszczepione, nie w pełni jeszcze uodpornione oraz bezsiarowe można zabezpieczyć na okres 2-4 tygodni podskórnym lub dootrzewnowym podaniem surowicy anty-FPV; rutynowe stosowanie surowicy nie jest zalecane, gdyż nie zastępuje ono szczepienia.

Źródła zakażenia

wymiociny
kał kotów chorych
sprzęt do obsługi i pielęgnacji zwierząt
mocz
ślina
zakażenie śródmaciczne
pchły i człowiek
pomieszczenie, w którym wystąpiła choroba

Patogeneza

Przebieg choroby

Nadostry:

nagłe zejście śmiertelne bez wyraźnych objawów
chorobowych
tkliwość brzucha
hipotermia
u zwierząt bezpańskich,
żyjących w stresie,
niedożywionych,
zarobaczonych

Ostry:

podwyższenie temp.
ciała (40° C)
posmutnienie, apatia
brak apetytu
wymioty
tkliwość brzucha
biegunka
szybko dochodzi do
odwodnienia i do zejścia śmiertelnego w czasie 24-96 h

Podostry:

biegunka utrzymująca się przez kilka dni lub dłużej

Zmiany anatomo-patomorfologiczne

jelito cienkie wypełnione
masami kałowymi z domieszką śluzu i krwi
zmiany w szpiku kostnym – zmiana konsystencji na galaretowatą do wodnistej
powiększone węzły chłonne krezkowe z
wybroczynami
martwica komórek krypt i obecność w nich ciałek
wtrętowych

Jakie próbki dać do badania?

wszystkie tkanki, tak
że krew i wydaliny – w ostrym okresie choroby, przez pierwsze ok.
4 dni (zanim pojawią się przeciwciała we krwi)
krew i kał – przyżyciowo
śledziona, jelito cienkie
i grasica – po śmierci
kał – u ozdrowieńców przez kilka tyg. i kociąt
z objawami ataksji

Diagnostyka laboratoryjna

Izolowanie wirusa z krwi i narządów – w pierwotnych i
wtórnych hodowlach komórek kota
– z uwagi na powinowactwo zarazka do komórek w fazie mitoz najlepsze wyniki
uzyskuje się, inokulując hodowle w 2‐3 h po ich założeniu lub w trakcie ich
zakładania
– CPE jest najwyraźniej zaznaczony po 4‐5 dniach, po czym w większości hodowli
następuje regeneracja warstwy komórek
– barwienie hodowli – aby wykazać ciałka wtrętowe

Próba biologiczna
– na wrażliwych kotach, jednak zakażenie przebiega często bezobjawowo lub w
postaci łagodnej

Wykrywanie obecności wirusa:
w kale:
– test hemaglutynacji – przy użyciu erytrocytów świń lub małpy
– mikroskopia elektronowa
– test ELISA
w tkankach zwierząt:
– test immunofluorescencji bezpośredniej i pośredniej
– metoda immunoenzymatyczna
– metoda PCR – wykazanie wirusowego DNA
– odczyn neutralizacji wirusa

Leczenie