Krew krąży po organizmie w naczyniach krwionośnych pod ciśnieniem wywołanym skurczami serca. Ciśnienie krwi odnosi się do ciśnienia w tych naczyniach krwionośnych. Gdyby krew nie była pod ciśnieniem (wywołanym biciem serca), nie mogłaby być pompowana i krążyć po organizmie. Na ciśnienie krwi mają zatem wpływ skurcze (bicie) serca, a także wielkość naczyń krwionośnych i objętość krwi.
Ciśnienie krwi musi być bardzo starannie utrzymywane przez organizm w wąskim zakresie: jeśli ciśnienie jest zbyt niskie (niedociśnienie), krew nie będzie w stanie skutecznie dotrzeć do ważnych narządów organizmu, natomiast jeśli jest zbyt wysokie (nadciśnienie), może to powodować uszkodzenia wrażliwych naczyń krwionośnych i narządów.
Jak mierzymy ciśnienie krwi u kotów?
Mierząc ciśnienie krwi u kotów, zwykle mierzymy tak zwane ciśnienie „skurczowe” – czyli ciśnienie w naczyniach krwionośnych, gdy serce kurczy się (bije) oraz najwyższy punkt ciśnienia krwi w naczyniach.
Aby pomiary ciśnienia krwi były dokładne, koty muszą być możliwie jak najbardziej spokojne i zrelaksowane. Mierzenie ciśnienia krwi w domu może być idealnym rozwiązaniem, ale często jest trudne ze względu na potrzebne umiejętności i sprzęt. W przychodni weterynaryjnej skorzystanie z wyciszonego pokoju i pozwolenie, aby kot się zrelaksował, pomaga zminimalizować stres. W zmniejszeniu stresu może również pomóc zastosowanie syntetycznego feromonu policzkowego (FELIWAY®) w pomieszczeniu i/lub na posłaniu kota.
Wykonanie pomiaru ciśnienia krwi u kota lub psa nie jest skomplikowane i mocno przypomina badanie wykonywane ludziom. Zwierzęta najczęściej bada się na kończynie piersiowej, miedniczej bądź na ogonie, na które to nakłada się specjalny mankiet. Wypełniany powietrzem po wcześniejszym zlokalizowaniu pulsu i przyłożeniu specjalnej sondy, powolnie opróżniany, pozwala wskazać aktualny wynik ciśnienia krwi.
Zaleca się przeprowadzenie takiego badania co najmniej raz do roku u zdrowych, młodych osobników, co pół roku u zwierząt powyżej 7 roku życia, a u pacjentów ze stwierdzonymi chorobami wewnętrznymi (głównie przewlekłą niewydolnością nerek) raz na 3 miesiące.
Urządzenia do pomiaru ciśnienia krwi
Do pomiaru ciśnienia krwi u kotów, podobnie jak u ludzi, można użyć różnego rodzaju urządzeń. Zwykle na nogę lub ogon nakładany jest nadmuchiwany mankiet, który jest krótko nadmuchiwany, aby zatrzymać przepływ krwi przez naczynie. Detektor służy do monitorowania zarówno przepływu krwi, jak i ciśnienia w mankiecie – ciśnienie w mankiecie jest powoli obniżane, a punktem, w którym przepływ krwi po raz pierwszy powraca do naczynia, jest skurczowe ciśnienie krwi. Pomiar ciśnienia krwi nie jest bolesny ani inwazyjny, a większość kotów toleruje go wyjątkowo dobrze. Zwykle mankiet jest napompowywany kilka razy, aby kot przyzwyczaił się do tego uczucia i zazwyczaj wykonuje się kilka kolejnych odczytów ciśnienia krwi.
Wysokie ciśnienie u kota
Najczęstszą przyczyną podwyższonego ciśnienia u psów i kotów jest ostra lub przewlekła niewydolność nerek.
Nadciśnienie tętnicze może wskazywać również na inne choroby. Nieleczone może mieć szkodliwy wpływ na układ krążenia i nerwowy zwierzęcia, ale także powoduje zaburzenia pracy nerek, mózgu i wzroku.
Sama dolegliwość jest dość podstępna i w wielu przypadkach nie daje we wczesnym stadium żadnych objawów. Właśnie dlatego, tak ważne jest, by badać zwierzęta regularnie. Tym, co zdecydowanie powinno skłonić właściciela do wizyty w lecznicy w celu pomiaru ciśnienia, są takie symptomy jak:
- osłabienie wzroku, oczopląs,
- krwawienie z nosa,
- drgawki,
- kręcenie się zwierzęcia w kółko,
- szybkie męczenie się,
- duszności.
Jakie ciśnienie krwi u kotów jest prawidłowe?
Podobnie jak u ludzi, tak naprawdę trudno jest zdefiniować „prawidłowe” ciśnienie krwi, ponieważ może się ono różnić w zależności od wielu czynników (na przykład wiek, rasa i waga kota, zmienność osobnicza, dzienne wahania i poziom pobudzenia kota). Jednak skurczowe ciśnienie krwi u zdrowego kota wynosi zwykle około 120-130 mmHg, przy czym może się wahać w zakresie około 110-150 mmHg, a czasem może też być wyższe.
Nieleczone nadciśnienie tętnicze u kotów może realnie zagrażać ich zdrowiu i życiu. Prowadzić może bowiem do:
- niewydolności serca,
- obrzęku mózgu,
- zaburzeń rytmu serca,
- ciężkiej niewydolności nerek,
- krwotoku naczyniowo-mózgowego,
- duszności,
- nagłej utraty wzroku.
Objawy nadciśnienia
Niestety rozwój nadciśnienia tętniczego jest bardzo podstępny, a zwierzęta często przez długi czas nie wykazują żadnych niepokojących objawów. Objawy podwyższonego ciśnienia krwi najczęściej wynikają z uszkodzenia tzw narządów docelowych czyli tych, które są szczególnie wrażliwe na zmiany ciśnienia krwi (narząd wzroku, układ nerwowy, sercowo- naczyniowy oraz nerki).
Narząd wzroku
- Wylewy krwi do komory przedniej oka
- Odwarstwienie siatkówki
- Rozszerzenie źrenic
- Nagła utrata wzroku
Układ nerwowy
- Zmiany zachowania (otępienie, wokalizacja, niepokój)
- Drgawki, ataksja
- Oczopląs, skręcenie głowy
Układ sercowo- naczyniowy
- Szmery sercowe
- Przerost lewej komory serca
Nerki
- Postępująca niewydolność nerek
- Białkomocz
Nadciśnienie – co dalej?
Kiedy lekarz stwierdzi zbyt wysokie ciśnienie krwi u twojego pupila, warto wykonać dodatkowe badania, które z dużym prawdopodobieństwem wskażą dokładną przyczynę tego odchylenia. Chcąc kompleksowo zbadać o psa lub kota pod kątem występowania nadciśnienia tętniczego, należy wykonać przede wszystkim:
- pełne badanie krwi tj. morfologię, poziom hormonu tarczycy, fruktozaminę i panel biochemiczny
- kompleksowe badanie fizykalne,
- pełne badanie moczu,
- ECHO serca,
- USG jamy brzusznej,
- badanie okulistyczne.
Klasyfikacja wartości ciśnienia krwi w mmHg u psów i kotów w zależności od stopnia ryzyka uszkodzenia narządów docelowych
- I stopień (ryzyko minimalne) ciśnienie skurczowe < 140 mmHg
- II stopień (ryzyko niskie) ciśnienie skurczowe 140- 159 mmHg
- III stopień (ryzyko umiarkowane) ciśnienie skurczowe 160- 179 mmHg
- IV stopień(ryzyko wysokie) ciśnienie skurczowe > 180 mmHg
Każdy wynik pomiaru ciśnienia krwi powinien być interpretowany w oparciu o stan zdrowia pacjenta, obecność chorób przewlekłych oraz wyniki innych badań. U pacjentów z ciśnieniem krwi poniżej 140 mmHg nie ma wskazań do wprowadzenia leczenia, jeżeli występują u nich choroby przewlekłe np. niewydolność nerek powinni oni być poddawani regularnym, kontrolnym pomiarom ciśnienia. Psy i koty, u których ciśnienie tętnicze mieści się w granicach 160- 179 mmHg w większości przypadków wymagają wdrożenia leczenia nadciśnienia. Jeżeli nie stwierdzono u nich do tej pory żadnej choroby przewlekłej, należy podjąć diagnostykę w kierunku chorób, które najczęściej prowadzą do wzrostu ciśnienia tętniczego we krwi. Pacjenci z ciśnieniem krwi powyżej 180 mmHg wymagają natychmiastowego wdrożenia leczenia, ponieważ znajdują się w grupie najwyższego ryzyka uszkodzenia narządów wewnętrznych.
Nadciśnienie – leczenie
Jako że nadciśnienie u psów i kotów najczęściej związane jest z występowaniem chorób towarzyszących, to samo leczenie dolegliwości powinno przebiegać dwukierunkowo. Znając dokładną przyczynę powstania nadciśnienia u zwierząt, należy wdrożyć terapię choroby podstawowej (np. nadczynności tarczycy czy choroby nerek), a następnie zastosować leczenie nadciśnienia. Kompleksowe działanie pozwoli zmniejszyć ryzyko groźnych dla zdrowia powikłań.
