Prątki gruźlicy są specyficzną grupą bakterii o szczególnych cechach, zdolną do wywoływania chorób zarówno u zwierząt, jak i u ludzi.
Kilka gatunków bakterii może wywoływać gruźlice jedynie u zwierząt albo tez powodować, że zwierzę staje się nosicielem i zaraża inne zwierzęta.
Zakażenia prątkami zwykle powodują jeden z trzech różnych rodzajów chorób:
- Gruźlica: termin używany do opisania choroby, w której dochodzi do powstawania ziarniniaków (guzków zapalnych) w organizmie spowodowanych zakażeniem członkami kompleksu Mycobacterium tuberculosis (MTBC)
- Zakażenia niezwiązane z gruźlicą (NTM) : są to zakażenia, które zwykle obejmują tkanki podskórne (tkanki tuż pod samą skórą)
- Ta grupa obejmuje trąd : termin używany do opisania choroby, w której zakażenie powoduje tworzenie ziarniniaków w skórze (widziane jako grudki lub guzki), w których prątki można zobaczyć w biopsji, ale nie można ich hodować w laboratorium
Gruźlica
U ludzi Mycobacterium tuberculosis powoduje większość przypadków gruźlicy. Ten gatunek Mycobacterium rzadko zaraża inne ssaki, a koty są naturalnie oporne, więc zakażenie jest rzadkie. Innym prątkami, które mogą powodować gruźlicę u ludzi, jest Mycobacterium bovis, która częściej powoduje gruźlicę u bydła.
U kotów gruźlica była historycznie spowodowana zakażeniem Mycobacterium bovis. M bovis zaraża bydło i wiele różnych zwierząt, w tym jelenie, borsuki, fretki, psy i koty. Koty mogą zostać zarażone poprzez spożywanie niepasteryzowanego zakażonego mleka krowiego lub poprzez kontakt z zakażonymi innymi zwierzętami lub ich bezpośrednim środowiskiem. Koty moga zostać zakażone innymi prątkami gruźlicy, w tym M microti – jest to gatunek prątków, który głównie zaraża gryzonie (np. Norki) i jest ważną przyczyną gruźlicy u kotów, które aktywnie polują.
Objawy kliniczne gruźlicy u kotów
Jeśli choroba zostanie nabyta w wyniku spożycia zakażonej żywności (np. zjedzenia zainfekowanych gryzoni lub picia niepasteryzowanego mleka zakażonego M bovis), wówczas infekcja jelitowa zwykle powoduje ziarniniaki zapalne w jelicie, prowadząc do biegunki, wymiotów, braku apetytu i utraty wagi.
Zwykle jednak infekcja występuje częściej poprzez ugryzienia. Wtedy początkowymi objawami są nieleczące się rany i / lub guzki czy obrzęki na skórze, często związane z obrzękiem węzłów chłonnych. Obrzęk węzłów chłonnych może być jedynym, najbardziej oczywistym znakiem, że coś się w organizmie dzieje. W miarę postępu choroby infekcja może rozprzestrzeniać się gdzieś indziej, w tym na płuca kota. Może wówczas powodować postępujący kaszel lub trudności w oddychaniu. Choroba zwykle postępuje powoli, a koty tracą powoli wagę i mają rozsiane infekcje.
Zakażenie występuje częściej u dorosłych samców kotów, które są aktywnymi myśliwymi. Ponieważ infekcja częściej rozwinie się w wyniku ran odniesionych w walce, początkowe zmiany skórne są często widoczne wokół głowy i twarzy lub kończyn. W niektórych przypadkach miejscowa infekcja może rozprzestrzeniać się na tkanki pod skórą, w tym na mięśnie i kości, co może prowadzić do oznak kulawizny.
Ryzyko dla ludzi
Wszystkie prątki wywołujące gruźlicę stanowią potencjalne zagrożenie dla ludzi (i innych zwierząt), chociaż ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji z kotów na ludzi lub inne zwierzęta wydaje się bardzo niskie.
Rozpoznanie gruźlicy u kotów
Zakażenie gruźlicą można podejrzewać na podstawie objawów klinicznych. Aby jednak potwierdzić gruźlicę nalezy wykonać badania diagnostyczne. Często te badania obejmują RTG, by wykryć czy infekcja rozprzestrzeniła się do płuc, kości, narządów jamy brzusznej itp. Inne badania, takie jak rutynowe badania krwi mogą czasami wykazywać niedokrwistość i / lub hiperkalcemię (wysokie stężenie wapnia we krwi, które może wystąpić wtórnie do ziarniniaków zapalnych).
U niektórych zwierząt można zastosować test skórny w celu zdiagnozowania gruźlicy, ale u kotów jest to niewiarygodne i dlatego nie jest on stosowany. W celu potwierdzenia zakażenia prątkami należy pobrać aspiraty i / lub próbki biopsji dotkniętej tkanki. Próbki te mogą być:
- Barwione (przy użyciu barwnika o nazwie Ziehl Neelsen – ZN) – który specyficznie wybarwia prątki w celu zidentyfikowania ich obecności – wymagane jest staranne badanie, ponieważ czasami liczba obecnych organizmów jest niewielka
- Zgłoszone do rutynowej histologii w celu wyszukania typowego stanu zapalnego, a także obecności organizmów przy użyciu plam ZN
- Przedłożone do laboratorium do hodowli organizmu w celu ustalenia dokładnego gatunku. Ponieważ są to bardzo wolno rosnące bakterie, hodowla trwa zwykle kilka miesięcy i niestety wiele próbek, w których stwierdzono obecność organizmów pozytywnych pod względem ZN, może nie hodować niczego
- Przekazane do laboratorium do analizy PCR (testy genetyczne na obecność prątków i gatunków).
W przypadku zidentyfikowania gatunku prątków można ocenić ryzyko chorób odzwierzęcych, potencjalne źródło zakażenia i opcje leczenia.
Leczenie gruźlicy u kotów
Gruźlica zwierząt jest chorobą zwalczaną w Polsce z urzędu.
Jeśli leczenie zostanie podjęte, musi to być długotrwałe (przez wiele miesięcy) i ważne jest monitorowanie kotów podczas leczenia, ponieważ mogą wystąpić działania niepożądane.
Ponieważ oporność na leki przeciwbakteryjne stanowi problem w przypadku prątków, leczenie zwykle obejmuje stosowanie kombinacji dwóch lub trzech antybiotyków. Do najczęściej używanych należą:
- Fluorochinolon, taki jak pradofloksacyna lub moksyfloksacyna
- Makrolid, taki jak klarytromycyna lub azytromycyna
- Ryfampicyna
- Izoniazyd
- Klofazymina
Rokowanie
Rokowanie dla zarażonych kotów zależy od rodzaju prątków oraz stopnia i ciężkości zakażenia. Podczas gdy wiele przypadków, szczególnie spowodowanych przez M. microti , może pozytywnie reagować na leczenie, rokowanie należy zawsze uważać za ostrożne.
Zarażenie człowieka przez kota
W 2014 roku po raz pierwszy zarejestrowano dwa przypadki zakażenia ludzi prątkiem gruźlicy przenoszonym przez domowe koty.